DIGITALE VERSIE / Blauwe Kamer 1/2022 Dossier Ruim baan voor de burger

DOSSIER: RUIM BAAN VOOR DE BURGER

Gasthoofdredacteur Adri Duivesteijn en het gedachtegoed van Right to the City

Voor ons maartnummer stelde gasthoofdredacteur Adri Duivesteijn een speciaal dossier samen over het gedachtegoed van 'the right to the city', over de mogelijkheden en kansen die burgers hebben om zelf hun leefomgeving vorm te geven. Volgens de oud-politicus is de burger in het hedendaagse wonen en stadmaken naar de achtergrond verdwenen, terwijl juist burgerinitiatieven laten zien dat de planning en het ontwerp van onze steden en dorpen anders en beter kunnen.

Met dit dossier wil hij een cultuuromslag teweeg brengen, vooral door succesvolle en uiteenlopende voorbeelden te laten zien. Zoals de Coendersbuurt in Delft waar publicist JaapJan Berg zag hoe bewoners en ontwerpers – zonder tussenkomt van bouwers en ontwikkelaars – een rijke en gevarieerde wijk hebben gerealiseerd. Of het Tilburgse Spoorpark, een hedendaags volkspark dat grotendeels door de Tilburgers zelf is opgezet. Auteur Vincent Kompier nam een kijkje in de Amsterdamse klusflat Kleiburg en journalist Kees de Graaf dook voor ons in het initiatief van dorpelingen om het Friese Holwerd weer te verbinden met de Waddenzee. Deze projecten staan ook in het door Adri Duivesteijn samengestelde overzicht van zeven typologieën over hoe het gedachtegoed van Right to the City in de praktijk kan worden gebracht.

Hij ging ook in gesprek met Darinka Czischke, PhD van de TU Delft. Zij doet al jaren onderzoek naar coöperatieve vormen van woningbouw en wist hem niet alleen haarfijn uit te leggen wat de motieven van burgers zijn om zelf het heft in handen te nemen, maar ook waarom het belangrijk is om daar gehoor aan te geven. Dat doet ook Peter Kuenzli – bekend van het onlangs verschenen boek Operatie Wooncoöperatie – in het essay dat hij speciaal voor dit dossier schreef. Aan de hand van sleutelmomenten in de Nederlandse ruimtelijke ordening laat hij zien hoe met wooncoöperaties een einde gemaakt kan worden aan de woningcrisis.

Met gasthoofdredacteur Duivesteijn kijken we ook over de grens. Redacteur Fabian Dejtar van het onlineplatform ArchDaily interviewde María Cristina Cravino, een Argentijnse antropoloog die onderzoek doet naar ongelijkheid in Zuid-Amerikaanse steden. En publicist Fred Feddes schreef over Duivesteijns grote inspiratiebron: de zelfbouwwijk El Salvador in het Peruviaanse hoofdstad Lima.

Echt inspirerend zijn natuurlijk al die burgers die zelf aan de slag zijn gegaan. Met hun woning, met straten, pleinen en parken, met het landschap. Met stadslandbouw, energiecoöperaties of zorgconcepten. Fotograaf Marieke Kijk in de Vegte bracht enkelen van hen op sublieme wijze in beeld.